Netwerk: van naaldje tot draadje uitgerold

Mid oktober 2022 is ILVO gestart met het in kaart brengen van de volledige keten van netmateriaal. De eigenschappen van het ruwe materiaal, de productie van de garen en touw, de verwerking tot netten, het eigenlijke gebruik, de opslag (aan land en aan boord) én de bijhorende afvalstromen van elke stap worden in detail uitgelicht. De opdracht maakt deel uit van een bredere vraag van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) die wil te weten komen hoe de inzameling en verwerking van vistuigafval in onze vissershavens kan geoptimaliseerd worden en hoe de recyclagemogelijkheden.

Het onderzoek kadert in het uitwerken van de aanvaardingsplicht voor kunststofhoudend vistuigafval, die door Europa vanaf 2025 wordt opgelegd. Deze houdt in dat de producent van kunststofhoudend vistuigafval verplicht is de afgedankte producten, die de consument hem aanbiedt, gratis te aanvaarden. Veelal wordt de aanvaardingsplicht door een sector collectief georganiseerd. Denk bijvoorbeeld aan gekende inzamelsystemen zoals Recupel voor elektrisch en elektronisch afval en Bebat voor batterijen.

OVAM doet beroep op de expertise van het ILVO om in eerste instantie de keten in kaart te brengen. ILVO maakt een overzicht van de relevante bestaande studies en rapporten van de verschillende aspecten van het ontstaan, het beheer en de recyclage van vistuigafval. Niet enkel het netwerk/netmateriaal wordt meegenomen maar ook de spekking en waar mogelijk wordt ook de materiaalstroom uit de aquacultuursector en de recreatieve visserij gedocumenteerd.

Er wordt gekeken naar diverse aspecten: ontwerp en productie, beheer aan boord, herstellingen, zowel aan boord als aan wal, afgifte van het vistuigafval en inzameling van de materialen, tussentijdse opslag aan de wal, eventuele voorbehandeling en scheiden van vistuigafval en materialen, verwerken van vistuigafval tot gerecycleerde materialen en afzet van deze gerecycleerde materialen op de markt. Daarnaast wordt nagegaan wat de impact is van elke stap op het mogelijke recyclageproces.

ILVO zal vervolgens info verzamelen over vistuigrecyclage in Vlaanderen en in het buitenland. Concreet zal er gefocust worden op de waardeketen, de beschikbare technologieën, de stakeholders en succesfactoren/knelpunten. Er zal afgetoetst worden welke van deze buitenlandse voorbeelden relevant zijn in een Vlaamse context.

In een laatste fase zal ILVO verbeteringsvoorstellen formuleren waarbij gekeken wordt naar kosten-efficiëntie en internationale best practices. Per voorstel wordt een plan van aanpak uitgewerkt met bijhorende beschikbare instrumenten (wetgeving, beleidsplannen, financiële instrumenten, enz.).

Tot slot worden twee proefprojecten uitgeschreven, waarbij enerzijds mogelijke verbeteringen tijdens de behandeling aan boord en anderzijds de recyclage van vistuigafval centraal staan.

Peter Van Den Dries: “De expertise van het ILVO inzake visserijtechniek gecombineerd met onze eigen knowhow over afvalverwerking is een perfecte win-win bij de aanpak van marien zwerfvuil, en maakt ILVO voor ons een onmisbare partner”